نگار آتش بار؛ علی منصفی؛ اسفندیار فاتح
چکیده
روش خاکورزی حفاظتی و وجود بقایای گیاهی بر سطح خاک از طریق کاهش جوانه‌زنی و استقرار علف‌های هرز بر عملکرد گیاهان زراعی اثر مثبت دارند. وجود علف‌های هرز از مهم‌ترین عوامل کاهش‌دهنده محصولات کشاورزی ...
بیشتر
روش خاکورزی حفاظتی و وجود بقایای گیاهی بر سطح خاک از طریق کاهش جوانه‌زنی و استقرار علف‌های هرز بر عملکرد گیاهان زراعی اثر مثبت دارند. وجود علف‌های هرز از مهم‌ترین عوامل کاهش‌دهنده محصولات کشاورزی در جهان است و به میزان زیادی منجر به کاهش عملکرد محصولات کشاورزی می‌گردد. علف‌های هرز به عنوان یکی از عوامل مؤثر محدود کننده زراعت گیاه کلزا، به دلیل رقابت در جذب منابع محیطی رشد نظیر عناصر غذایی، تشعشع و آب سبب کاهش عملکرد محصول کلزا می‌شود. از طرف دیگر، اختلاط بذور علف‌های هرز با بذور کلزا، کیفیت روغن کلزا را کاهش می‌دهد. به منظور بررسی اثر شخم متناوب و مدیریت علف‌های هرز، پژوهشی در سال 1400-1401، در مزرعه آموزشی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز انجام گرفت. این پژوهش به صورت طرح آزمایشی کرت‌های یک‌بار خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار انجام شد. فاکتور اصلی خاکورزی متناوب در سه سطح: 1) بدون خاکورزی-بدون خاکورزی، 2) کم خاکورزی- خاکورزی متداول و 3) خاکورزی متداول- بدون خاکورزی و فاکتور فرعی کنترل علف هرز در شش سطح: شاهد (بدون اعمال تیمار)، وجین دستی (20 و 40 روز بعد از کاشت)، علف‌کش سیکلوکسیدم 2 لیتر در هکتار به صورت پس رویشی و تقسیط 15 و 30 روز بعد از کاشت، علف‌کش سیکلوکسیدم 2 لیتر در هکتار 30 روز بعد از کاشت به صورت پس رویشی+ بقایای گیاهی ذرت (5 تن در هکتار) و بقایای گیاهی ذرت (5 تن در هکتار) + علف‌کش سیکلوکسیدم 5/1 لیتر در هکتار به صورت پس رویشی 30 روز بعد از کاشت بود. بالاترین تعداد دانه در خورجین، بالاترین عملکرد دانه، بالاترین عملکرد بیولوژیکی و درصد روغن در تیمار مربوط به اثرات متقابل خاکورزی متداول-بدون خاکورزی و وجین دستی علف‌های هرز بود. اما بالاترین تعداد خورجین در بوته و وزن هزاردانه در شرایط خاکورزی متداول-بدون‌خاکورزی و کاربرد علف‌کش سیکلوکسیدم 2 لیتر در هکتار به‌صورت تقسیط مشاهده شد. استفاده خاکورزی متداول و کاربرد علف‌کش سیکلوکسیدم 2 لیتر در هکتار به‌صورت تقسیط در کنار وجین دستی می‌تواند در مهار علف‌های هرز و افزایش عملکرد گیاه زراعی مؤثر باشد. بالاترین میزان فسفر دانه با (63/11) کیلوگرم در هکتار در تیمار مربوط به اثرات متقابل خاکورزی متداول-بدون خاکورزی و وجین دستی علف‌های هرز بود و کمترین میزان فسفر دانه با (57/7) کیلوگرم در هکتار در تیمار بون خاکورزی-بدون خاکورزی و عدم کنترل علف‌های هرز مشاهده شد. با توجه به نتایج فوق عدم خاکورزی در کشت پاییزه کلزا، باتوجه به برداشت دیر هنگام ذرت در خوزستان، باعث عدم تاخیر در کشت به موق این محصول استراتژیک می‌شود.
